نفوذ چراغ‌خاموش اسرائیل به مرزهای ایران
سرعت تحولات و اتفاقات عجیب و غریب در خاورمیانه به قدری زیاد شده که گاه از تحلیل‌کردن و شاید یافتن نخ تسبیحی که آنها را به یکدیگر متصل کرده عقب می‌مانیم؛ ترور سردار سلیمانی به دستور شخص ترامپ، اعتراضات گسترده و ادامه‌دار مردم عراق علیه سیاست‌های اقتصادی و معیشتی دولت این کشور، ماجراجویی‌های عثمانی‌گرایانه اردوغان (از حضور در سوریه تا تبدیل ایاصوفیا به مسجد)، انفجار مهیب بندر بیروت، روی کار آمدن دولت‌های ناکام و مستعجل در عراق و لبنان و... .
آخرین و شاید مهم‌ترین این تحولات توافق امارات و به‌دنبال آن بحرین با اسرائیل در راستای عادی‌سازی روابط بود. در وضعیتی که جهان هنوز از میدان مبارزه با کرونا رها نشده و کشورها همچنان برای یافتن نوش‌دارویی برای این ویروس عالم‌گیر در تکاپو هستند، اسرائیل به‌صورت چراغ‌خاموش در قلب خاورمیانه ـ و کنار مرزهای جمهوری اسلامی ـ مشغول ایجاد عمق استراتژیک است.
جرد کوشنر داماد یهودی ترامپ و مشاور ارشد کاخ سفید که به‌نظر می‌رسد با حمایت پدرزنش نقش فعالی در گسترش حوزه نفوذ اسرائیل در کشورهای اسلامی دارد پس از اعلام توافق بحرین و اسرائیل برای عادی‌سازی روابط گفت: «توافق عادی‌سازی روابط بین امارات و بحرین و اسرائیل زمینه را برای کشورهای اسلامی فراهم می‌کند تا منافع ملی‌شان را پیش از منافع فلسطینی‌ها مدنظر قرار دهند». وی همچنین مدعی شده که به‌طور حتم تمام کشورهای خاورمیانه به عادی‌سازی روابط با اسرائیل روی خواهند آورد. در پاسخ، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در بیانیه‌ای به حکام عربی هشدار داده که منتظر انتقام سخت باشند. وزارت خارجه ایران نیز در بخشی از بیانیه‌ای که در واکنش به عادی‌سازی روابط میان بحرین و اسرائیل منتشر کرده نسبت به هرگونه ایجاد ناامنی رژیم صهیونیستی در منطقه خلیج فارس هشدار داده و عواقب هر اقدامی از این دست را متوجه دولت بحرین و دیگر دولت‌های همراه برشمرده است.
از سوی دیگر گویا انگلیس و فرانسه (دو کشور پیش‌کسوت در تاریخ استعمار خاورمیانه) نیز بدشان نمی‌آید که به یاد گذشته از این آب گل‌آلود ماهی بگیرند. سفرهای اخیر امانوئل ماکرون رییس‌جمهور فرانسه به لبنان ـ پس از انفجار مهیب بندر بیروت ـ و عراق و فضای گفت‌وگوهای وی با مقامات این دو کشور و نیز توسعه پایگاه نظامی انگلیس در دریای عمان می‌تواند نشانه‌هایی بر مدعای مذکور باشد. بن والاس، وزیر دفاع انگلیس در سفر اخیرش به منطقه اعلام کرد که وزارت دفاع این کشور ۲۳/۸ میلیون پوند برای توسعه پایگاه «الدقم» در عمان اختصاص داده است. وی همچنین در مصاحبه با الجزیره گفت که لندن در ائتلاف منطقه‌ای امریکا برای مقابله با ایران مشارکت خواهد کرد.
تاریخ روابط بین‌الملل نشان می‌دهد که معمولاً به‌هم خوردن بالانس قدرت در سطح منطقه‌ای یا جهانی بسترساز تنش و جنگ است. آخرین تغییر وضعیت مهم در نظام بین‌الملل مربوط به پایان جنگ سرد و فروپاشی شوروی سابق بود که جهان از وضعیت دوقطبی بلوک شرق و بلوک غرب عبور کرد. شرایط امروز جهان هم به‌گونه‌ای است که گویا با یک تغییر پارادایمیک دیگر مواجهیم (که علل و علائم آن موضوع این یادداشت نیست)؛ تغییری که به‌نظر می‌رسد گرانیگاهش خاورمیانه باشد؛ منطقه‌ای که از قدیم و حتی قبل از کشف نفت و گاز نیز اهمیت ژئوپولتیک بسیاری داشته و حتی از نظر برخی نظریه‌پردازان و سیاستمداران به قلب دنیا (Heart Land) معروف بوده است؛ از این نگاه هرکس بر خاورمیانه استیلا داشته باشد، گویا بر تمام دنیا استیلا دارد.
امروز و پیرو وضعیت جهانی، بالانس قدرت در خاورمیانه نیز به هم خورده است. اگر در دوره پهلوی ایران با حمایت امریکا ژاندارم منطقه بود، اکنون مدعیان دیگری مثل ترکیه و عربستان نیز اضافه شده‌اند. همچنین شکسته‌شدن تابوی ارتباط با اسرائیل از سوی کشورهای مسلمان ـ به‌ویژه کشورهای عربی ـ و به رسمیت شناختن این رژیم شرایط را ملتهب‌تر و حتی خطر جنگ را محتمل‌تر کرده است؛ مخصوصاً که دو کشور مسلمانی که عادی‌سازی روابط با اسرائیل را استارت زده‌اند، مرز آبی مشترک با ایران دارند؛ به عبارت دیگر اگر تا امروز ایران در کنار مرزهای اسرائیل حضور نیابتی داشته (به واسطه حزب‌الله لبنان)، از امروز اسرائیل در کنار مرزهای ایران حضور آشکار و مستقیم دارد.
(این مطلب در کانال تلگرامی راوی منتشر شده است)
